Σεμινάριο Ασφαλούς Οδήγησης: Επένδυση στην ασφάλεια
Η βελτίωση των γνώσεων αλλά και των πρακτικών δεξιοτήτων ως βασικός παράγοντας για την αναβάθμιση του οδηγικού προφίλ αποτέλεσε το αντικείμενο του Σεμιναρίου Ασφαλούς Οδήγησης που πραγματοποίησαν οι 4ΤΡΟΧΟΙ για αναγνώστες του περιοδικού.Η ΕΞΕΛΙΞΗ της τεχνολογίας έχει φέρει μια πραγματική επανάσταση στην ενεργητική και την παθητική ασφάλεια των αυτοκινήτων, ακόμα και σε σύγκριση με τα δεδομένα της προηγούμενης δεκαετίας. Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή (ελπίζουμε να αργήσει) που η κίνηση των αυτοκινήτων θα επαφίεται στην τεχνητή νοημοσύνη που αυτά θα έχουν και ο άνθρωπος θα έχει απλό ρόλο επιβάτη, και όχι χειριστή, ο ανθρώπινος παράγοντας θα είναι και ο πλέον καθοριστικός για την οδική ασφάλεια. ¶λλωστε, οι στατιστικές των ατυχημάτων δηλώνουν σαφώς πως στο 90% των περιπτώσεων η υπαιτιότητα βαραίνει τον οδηγό που είτε δεν είχε την απαιτούμενη προσοχή, είτε δεν έκανε τους κατάλληλους χειρισμούς, ή δεν είχε την ικανότητα και την ετοιμότητα για την κατάλληλη εκτίμηση των συνθηκών.
Έχουμε σημειώσει αρκετές φορές στο παρελθόν και θα επαναλάβουμε πως το κάθε αυτοκίνητο μπορεί να γίνει ασφαλέστατο ή αντίστοιχα επικίνδυνο, ανάλογα με τον οδηγό που βρίσκεται στο τιμόνι του και με το αν αυτός έχει ή όχι επίγνωση του σωστού από το λάθος σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς αλλά και την εν γένει οδηγική συμπεριφορά του, που τελικά καθορίζει την ασφάλεια για τον ίδιο, τους συνεπιβάτες αλλά και όσους κινούνται γύρω του. Αυτά τα χαρακτηριστικά και, κυρίως, οι ικανότητες που ξεχωρίζουν τον ασφαλή οδηγό δεν έχουν τη μορφή κάποιου χαρίσματος, αλλά αποτελούν κατάκτηση που έρχεται μέσα από την εκπαίδευση και την εξάσκηση. Και η σωστή και υγιής οδηγική συμπεριφορά δε θα πρέπει να συγχέεται με την εμπειρία που προκύπτει ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας επαφής και η οποία εντέλει προσφέρει στον οδηγό μια μεγαλύτερη ευκολία και οικειότητα με το περιβάλλον του αυτοκινήτου. Αντίθετα, η υιοθέτηση λανθασμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών και η συνεχή τους επανάληψη μέσα στην καθημερινότητα οδηγούν τελικά στη διαμόρφωση ενός ατελούς και πιθανώς επικίνδυνου οδηγικού προφίλ.
Εδώ, λοιπόν, αντικατοπτρίζεται ο ρόλος της ουσιαστικής εκπαίδευσης, αυτής δηλαδή που σου μαθαίνει καταρχήν να σκέφτεσαι και να προβλέπεις, και στη συνέχεια να αντιμετωπίζεις. Καμία σχέση, δηλαδή, με την ξεπερασμένη τυπική διαδικασία απόκτησης διπλώματος, που στη χώρα μας θεωρεί την οπισθογωνία και το παρκάρισμα ως βασικά κριτήρια για την ικανότητα οδήγησης ενός αυτοκινήτου σε όλες τις δυνατές συνθήκες. Έτσι, δυστυχώς, η αναζήτηση για βελτίωση επαφίεται αποκλειστικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία, που προς μεγάλη μας ικανοποίηση δείχνει πως βρίσκεται πάντα σε επαγρύπνηση. Αυτό προκύπτει από τη θερμή ανταπόκριση των αναγνωστών του περιοδικού στο κάλεσμα για το Σεμινάριο Ασφαλούς Οδήγησης που διοργανώθηκε στις 31 Μαΐου στον πάντα φιλόξενο χώρο του Auto Festival.
Σε ρόλο εκπαιδευτή σύσσωμη η συντακτική ομάδα των 4Τροχών αλλά και ο Λευτέρης Μανιαδάκης, που βρίσκεται πάντα δίπλα μας σε κάθε μας προσπάθεια. Και, βέβαια, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε την καθοριστική συμβολή των ελληνικών αντιπροσωπειών, που, αποδεικνύοντας έμπρακτα την ευαισθησία τους στα θέματα οδικής ασφάλειας, μας εμπιστεύθηκαν μερικά από τα πιο επιτυχημένα μοντέλα της αγοράς, όπως τα Audi A3 1.6 TDI, Ford Fiesta 1.6 TDCI, Mercedes A160 CDI, Nissan Qashqai 4x4, Renault Clio 1.5 dCi, Subaru XV 1.6 και Toyota Yaris 1.4 D-4D, τα οποία ανταποκρίθηκαν ιδανικά στις ανάγκες των μέγιστα σημαντικών πρακτικών ασκήσεων.
Ξανά στα θρανία...
Οι βασικότερες προϋποθέσεις ώστε ο εκπαιδευόμενος να λάβει το μέγιστο δυνατό όφελος είναι το ανοιχτό μυαλό και, βέβαια, η δεκτικότητα στην αποβολή των πιθανώς λανθασμένων μέχρι τώρα συνηθειών του. Ο στόχος, συνεπώς, δεν είναι άλλος από την κατανόηση τόσο των σωστών αρχών που διέπουν την ασφαλή οδήγηση όσο και των αιτιών που κρύβονται πίσω από τη δυναμική συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του αυτοκινήτου και, στη συνέχεια, η εφαρμογή στην πράξη. Έτσι, σημαντικό κομμάτι του προγράμματος αποτελεί αυτό της θεωρίας, που ξεκινά από τα θεμελιώδη δεδομένα της ασφαλούς οδήγησης, με άλλα λόγια από την ίδια τη θέση οδήγησης και την τοποθέτηση των χεριών στο τιμόνι, για να προχωρήσει μεταξύ άλλων στην ανάλυση των δυναμικών χαρακτηριστικών και τη σύνδεσή τους με την πρόσφυση, στην κατανόηση της επιλογής των σωστών γραμμών και, βέβαια, στην αντιμετώπιση και στους κατάλληλους χειρισμούς που απαιτεί η οδήγηση σε διάφορες συνθήκες.
Ακόμα πιο καίριο, όμως, είναι το κομμάτι της πρακτικής εξάσκησης, όπου, πλέον από τη θέση του οδηγού, ο εκπαιδευόμενος μπορεί σε ένα ασφαλές περιβάλλον και κάτω από την καθοδήγηση των εκπαιδευτών να μάθει τους κατάλληλους χειρισμούς και τις σωστές τεχνικές αντίδρασης και σιγά σιγά μέσα από την επανάληψη να εντάξει τα παραπάνω στις οδηγικές του ικανότητες. Με την κάθε άσκηση, μάλιστα, να εστιάζει σε συγκεκριμένα στοιχεία της οδήγησης, ο εκπαιδευόμενος συμπληρώνει σταδιακά το σύνθετο παζλ που, εντέλει, διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο και ασφαλές οδηγικό προφίλ. Βασικοί άξονες των πρακτικών ασκήσεων είναι η κατανόηση του τρόπου επιλογής των ιδανικών γραμμών και βέβαια της σημασίας που έχουν οι ομοιογενείς και προοδευτικοί χειρισμοί, η εκμάθηση των σωστών αντιδράσεων για τη διόρθωση σε συνθήκες χαμηλής πρόσφυσης, η αντίληψη και η πλήρης εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που μας προσφέρει στο οριακό φρενάρισμα το ABS καθώς και η εισαγωγή στις βασικές αρχές και στα μυστικά της κίνησης εκτός δρόμου.
Η Οδήγηση σε Οριοθετημένη Κλειστή Διαδρομή δίνει στον οδηγό την ευκαιρία να διαπιστώσει τη σημασία της επιλογής της σωστής γραμμής, η οποία και εξασφαλίζει όχι μόνο το ταχύτερο, αλλά και το πιο ασφαλές πέρασμα από κάθε στροφή. Ταυτόχρονα, ο εκπαιδευόμενος βλέπει στην πράξη το αποτέλεσμα που προκύπτει από το λανθασμένο και το σωστό πάτημα του γκαζιού ή το φρενάρισμα στο κατάλληλο σημείο σε κάθε στροφή αλλά και τη σημασία που έχει η προοδευτικότητα των χειρισμών.
Την ίδια στιγμή, το Σλάλομ, που πραγματοποιείται ως μέρος της συγκεκριμένης άσκησης είναι διαδικασία ιδιαίτερα ενδεικτική για τις ικανότητες του οδηγού αλλά και τις δυνατότητες του αυτοκινήτου. Ο ελιγμός μέσα από μία σειρά κώνων απαιτεί αρκετά λεπτούς και ακριβείς χειρισμούς, καθώς η συνεχής και απότομη μεταφορά βάρους δημιουργεί μια συνεχώς μεταβαλλόμενη δυναμική ισορροπία, που δυσχεραίνει τη διατήρηση της επιθυμητής τροχιάς. Έτσι, αποκτά μεγάλη σημασία η σωστή θέση των χεριών στο τιμόνι, ώστε να υπάρχει ακρίβεια και αρμονία στους χειρισμούς, για τον ιδανικό ελιγμό ανάμεσα από τους κώνους, που παράλληλα απαιτεί κατάλληλο ζύγισμα του γκαζιού για την αποφυγή ή την αντιμετώπιση των υποστροφικών αντιδράσεων αλλά και ετοιμότητα για διόρθωση τυχόν υπερστροφής.
Αντίστοιχα, η εξοικείωση με τους χειρισμούς που απαιτεί η σωστή αντίδραση στο γλίστρημα της ουράς αποτελεί το βασικό αντικείμενο της Μικρής Αράχνης, στην οποία οι πίσω τροχοί του αυτοκινήτου έχουν πρακτικά μηδενική πρόσφυση, εντείνοντας έτσι το φαινόμενο μεταφοράς βάρους, με αντίστοιχη εκδήλωση υπερστροφής σε κάθε αλλαγή πορείας και σε κάθε μεταβολή της ταχύτητας του αυτοκινήτου. Με αυτόν τον τρόπο, ο οδηγός εξοικειώνεται με την τεχνική του ανάποδου τιμονιού, κατανοώντας το ποσοστό του στριψίματος που απαιτείται για τη σωστή διόρθωση, αλλά και τη σημασία της ομαλότητας των χειρισμών, ώστε να αποφεύγεται η απότομη διατάραξη της εύθραυστης δυναμικής ισορροπίας.
Συνεχίζοντας σε ασφάλτινο περιβάλλον, το Φρενάρισμα με Αποφυγή Εμποδίου προετοιμάζει τον οδηγό για την αντιμετώπιση ενός ξαφνικού κινδύνου στο δρόμο, που απαιτεί ακινητοποίηση του αυτοκινήτου ή, αν αυτό δεν είναι δυνατό, την αποφυγή του όποιου εμποδίου ή πεζού. Βασικά ζητούμενα εδώ είναι η κατανόηση των δυνατοτήτων που προκύπτουν από το ABS και η βέλτιστη εκμετάλλευση της δυνατότητας για ταυτόχρονη μέγιστη πέδηση αλλά και έλεγχο της κατευθυντικότητας του αυτοκινήτου. Με το δεδομένο, λοιπόν, της απουσίας μπλοκαρίσματος των τροχών, ο εκπαιδευόμενος καλείται να αποκτήσει το αντανακλαστικό του συνεχούς δυνατού φρεναρίσματος, που εξασφαλίζει τη μικρότερη απόσταση ακινητοποίησης, και την ίδια στιγμή να αντιδράσει με ψυχραιμία πραγματοποιώντας τους κατάλληλους χειρισμούς με το τιμόνι ώστε να αποφύγει το όποιο εμπόδιο.
Τέλος, αλλάζοντας πλέον οδόστρωμα και περνώντας από την άσφαλτο στο χώμα, η άσκηση του Off-Road έχει ως σκοπό την κατανόηση των δεδομένων που καθορίζουν τους κανόνες σε επιφάνειες με χαμηλότερο συντελεστή πρόσφυσης αλλά και με ιδιαίτερα έντονες διαφοροποιήσεις στη μορφολογία και την υψομετρική διαμόρφωση. Εδώ ο οδηγός εκπαιδεύεται στις βασικές αρχές, για παράδειγμα, στην κίνηση με χαμηλές ταχύτητες, στην εκμετάλλευση του ίχνους από άλλα αυτοκίνητα ή στην αποφυγή της απόλυτα μετωπικής προσέγγισης σε σημεία με έντονη κλίση. Ταυτόχρονα, όμως, μαθαίνει και τη σημασία που έχουν στις δυνατότητες κίνησης οι προδιαγραφές του κάθε αυτοκινήτου, όπως το σύστημα τετρακίνησης, η απόσταση από το έδαφος και οι γωνίες προσέγγισης αλλά και ο τύπος των ελαστικών με τα οποία είναι εφοδιασμένο το αυτοκίνητο.
Ασφάλεια ζωής
Σε έναν τομέα τόσο άμεσα συνδεδεμένο με την ίδια τη ζωή, μοιάζει πραγματικά παράδοξο το γεγονός πως η ουσιαστική εκπαίδευση επάνω στις αρχές της σωστής και ασφαλούς οδήγησης βρίσκεται έξω από τη σφαίρα των υποχρεώσεων κάθε οδηγού και πως η ώθηση για βελτίωση και εξέλιξη έγκειται στις προσωπικές ανησυχίες του καθενός. Πρόκειται για ανάγκη που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, οπότε κρατάμε την ικανοποίηση που εξέφρασαν οι συμμετέχοντες και, ακόμα περισσότερο, τονίζουμε την παραδοχή τους πως στο τέλος του σεμιναρίου έφυγαν πλουσιότεροι σε εμπειρίες και γνώσεις και -το κυριότερο- πιο συνειδητοποιημένοι και έτοιμοι απέναντι στις προκλήσεις της καθημερινής οδήγησης. Και αυτό για κάθε οδηγό αποτελεί την καλύτερη ασφάλεια ζωής και ταυτόχρονα μια επένδυση με εκθετικά θετική ανταπόδοση, οπότε η προσπάθεια που ξεκινήσαμε δε σταματά εδώ, αφού έπεται συνέχεια, οπότε μείνετε συντονισμένοι._ Γ. Χ.
Η τάξη του Μαΐου
¶φησαν πίσω τις παγιωμένες συνήθειες και, για τις ώρες διεξαγωγής του σεμιναρίου, με το μυαλό ανοιχτό στα δεδομένα της ασφαλούς οδήγησης, εξασκήθηκαν στους σωστούς χειρισμούς και στις ακριβείς αντιδράσεις. Ο λόγος για την «τάξη του Μαΐου», που συγκροτήθηκε από τους Παναγιώτη και Σταμάτη Αρμάο, Αλέξανδρο Βαβάκο, Γιώργο Γούναρη, Αντώνη Δανά, Χρήστο Δεμπονέρα, Μαρία Διαμαντή, Μαρία Δόβιτσα, Παναγιώτη Ζαρμπή, Θανάση Καπέτση, Γιώργο Κιούση, Ήβη Κοτσίνη, Θανάση Κωστόπουλο, Χαράλαμπο Κωστούρο, Γιάννη Κωτσομητόπουλο, Παναγιώτη Μπαλαφούτη, Δημήτρη Μπολοβίνο, Αλέξη Νίκα, Ανδρέα Ξένο, Δέσποινα Παλαγιάν, Χρήστο Πανοτόπουλο, Στάθη Παρούση, Στέλιο Πολύζο, Χαράλαμπο Πουτιό, Μαρία Πουτιού, Παναγιώτη Σαμαρά, Γιώργο Σκόκο, ¶γγελο και Αλέξη Στέλλα, Νίκο Στεργίου, Κωνσταντίνο Τούμπα και Παναγιώτη Χρυσικάκη. Κοντά μας σε κάθε προσπάθεια, ο «Γίνε Πρωταθλητής» Λευτέρης Μανιαδάκης βρέθηκε δίπλα στη συντακτική ομάδα του περιοδικού, σε ρόλο εκπαιδευτή.